Д-р Сања Симиќ Огризовиќ вели дека сигналите како болка во пределот на бубрезите придружени со висока температура, често мокрење, печење и болка при мокрење, промена на бојата на урината, крв во урината, пенлива урина -тоа се знаци за итна посета на лекар
Се верува дека денес во светот околу 850 милиони луѓе (10% од населението) имаат некаква форма на оштетување на бубрезите , без разлика дали имаат хронична или акутна бубрежна инсуфициенција или се на еден од методите за замена на бубрежната функција. Тоа е двојно повеќе од бројот на заболени од дијабетес мелитус, а 20 пати повеќе од бројот на лица со ХИВ!
Овие речиси неверојатни и вознемирувачки податоци пред читателите ги презентираше проф. д-р Сања Симиќ Огризовиќ, специјалист по интерна медицина и супспецијалист за нефрологија.
Додека не заболи, луѓето немаат навика да одат на превентивни прегледи кај нефролог. Како да ги убедите навреме да ја започнат борбата против тивкото умирање на бубрезите?
Превентивните прегледи кај нефролог не се неопходни, но би советувала систематски прегледи еднаш годишно кај избраниот лекар.
Кои симптоми бараат итна медицинска помош?
Станува збор за болки во пределот на бубрезите придружени со покачена температура, често мокрење, печење и болка при мокрење, промена на бојата на урината, крв во урината, пенаста урина, но и кога е намалена количината на урина Исто така, доколку некое лице забележи отекување на очните капаци или отекување на нозете, потребно е што поскоро да се јави кај лекар.
Што значи превентивен преглед, а што значи дијагноза на бубрежни нарушувања?
Превентивните прегледи на годишно ниво меѓу другото опфаќаат и утврдување на бубрежната функција (пресметување на јачината на гломеруларна филтрација со користење на креатинин во крвта), испитување на примерок од урина и абдоминален ултразвук (визуелизација на бубрезите и морфолошки промени кај нив).
Дијагнозата на бубрежните нарушувања е посложена во зависност од тоа дали се работи за гломеруларно, тубуларно или морфолошки пореметување и вклучува испитување на медицинската историја во детството и младоста.
Дијагностиката вклучува детална лабораториска анализа, одредување на стапката на гломеруларна филтрација, испитување на неколку примероци урина и одредување на односот креатинин/албумин во урината, а понекогаш и собирање на 24-часовна урина за да се утврди протеинурија. Исто така, неопходен е детален ултразвук на абдоменот на уротрактот во однос на големината на бубрезите, дебелината и ехогеноста на паренхимот и присуството на морфолошки промени.
Во одредени случаи, дијагнозата се проширува на повеќеслоен бубрег скенер или нуклеарни методи за визуелизација на бубрезите со определување на вкупната и одвоена бубрежна функција.
Кои се акутните форми на болеста и дали може успешно да се надминат?
Најчести причини за акутна бубрежна инсуфициенција се последиците од акутна срцева слабост, сепса, масивни изгореници, дехидрација, акутно крварење и хеморагичен шок, токсичност или преосетливост на лекови, вирусни и бактериски инфекции, автоимуни заболувања и опструкција на долниот дел на уринарниот тракт.
Сепак, постои и акутна егзацербација на хронична бубрежна инсуфициенција, која се јавува кога некое лице веќе има одреден степен на хронично оштетување на бубрезите, а функцијата на бубрезите се влошува поради дехидрација (дијареа, зголемена температура, зголемено потење), земање одредени лекови или апликација на контраст за одредени дијагностички процедури. Околу 2/3 од акутното оштетување на бубрезите се опоравува откако ќе се отстрани причината што доведе до тоа оштетување со адекватен нефролошки третман и следење.
Може ли да се излечи хронична бубрежна болест?
Хроничната бубрежна инсуфициенција не може да се излечи, но прогресијата може да се забави со помош на хигиенско-диететски режим и одредени лекови.
Дали се изложени на ризик само постари пациенти?
Бубрежната функција постепено опаѓа со возраста, но загрозени се и помладите пациенти со хронични заболувања, особено ако боледуваат од дијабетес мелитус и хипертензија.
Дали хипертензијата и дијабетесот се најчестите причини за оштетување на бубрезите?
Лицата кои страдаат од дијабетес и хипертензија треба да ја проверуваат функцијата на бубрезите и да утврдат микролабуминурија најмалку еднаш годишно. Доколку настанало оштетување, потребни се почести контроли од нефролог за да се забави прогресијата на оштетувањето. Ова вклучува оптимална контрола на гликемијата и крвниот притисок, земање одредени нови лекови кои имаат корисен ефект и на бубрежниот паренхим и на срцевиот мускул, како и совети за хигиена и исхрана, внес на течности и храна.
Треба да се напомене дека срцевите пациенти често се и нефролошки, бидејќи срцевата слабост, и акутна и хронична, исто така доведува до откажување на бубрезите. Исто така, пациентите со нарушена бубрежна функција имаат забрзана артериосклероза и почесто умираат пред да стигнат до терминална бубрежна инсуфициенција, односно дијализа.
Што треба да знаеме за метаболичките промени?
И во светот и кај нас, најчеста причина за оштетување на бубрезите и терминална бубрежна инсуфициенција кога треба да се започне некоја форма на замена на бубрежната функција (дијализа или трансплантација на бубрег) е дијабетична нефропатија со нефроангиосклероза која се јавува како резултат на долгорочна хипертензија. Дебелината, која денес во светот достигна епидемиски размери, влијае и на функцијата на бубрезите и на нарушувањата на липидниот метаболизам, кои се главни фактори за развој на генерализирана артериосклероза.
Колку хормоните се одговорни за формирање на камења во бубрезите?
Ризик факторите за формирање на камења во уринарниот систем се многубројни и вклучуваат топла клима, машки пол, но и одредени болести: наследни, метаболички, гастроинтестинални и системски заболувања, како и анатомски абнормалности на уринарниот систем. Меѓу другите болести кои можат да бидат причина за формирање на камења е зголеменото лачење на хормонот паратормон (секретиран од паратироидните клетки) во контекст на примарен хиперпаратироидизам, што доведува до зголемена ресорпција на калциум од цревата, хиперкалцемија, хиперкалциурија и формирање на калциум. калкулус на оксалат.
Дали е вистина дека исхраната со малку калциум всушност ги зголемува шансите за појава на камења?
Намалениот внес на калциум во храната води првенствено до зголемена ресорпција на калциум од коските и до остеопороза, а од друга страна – исхраната со помалку калциум ја зголемува ресорпцијата на оксалат во цревата и затоа доведува до хипероксалурија и формирање на оксалат калкули.
Дали зголемената киселост во крвта и другите телесни ткива може да доведе до проблеми?
Прекумерното внесување на месо и месни производи доведува до закиселување на урината, но и до зголемување на концентрацијата на урична киселина во крвта. Ова го фаворизира таложењето на калциум фосфат и уратни соли во урината и формирање на калциум фосфат и уратни калкули.
Како здравите луѓе можат да ја зачуваат функцијата на бубрезите?
Со внесување доволно течности, урамнотежена исхрана, умерена физичка активност и откажување од пушење.
